Viêm gan thuộc phạm vi các chứng hoàng đản của y học cổ truyền. Nguyên nhân là do cơ thể suy nhược, ăn uống không hợp lý, tình chí không thoải mái, can không được sơ tiết thường làm tổn thương tỳ vị. Tỳ vị hư nhược, hàn thấp hoặc thấp nhiệt uất kết ở trung tiêu lại gặp phải thời khí ôn dịch, dễ dẫn đến viêm gan. Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan.
Đông y chia hoàng đản làm hai loại: dương hoàng và âm hoàng. Dương hoàng: biểu hiện mặt, mắt vàng tươi, sáng như màu quả quýt, da vàng nhuận, bệnh nhân cảm giác lợm giọng, nôn ọe, vùng thượng vị đau tức, nước tiểu đỏ và sẻn, có sốt, thân thể mệt mỏi, tinh thần uể oải, ăn kém, rêu lưỡi vàng nhờn hoặc trắng mỏng, chất lưỡi đỏ. Âm hoàng: biểu hiện mặt, mắt và da vàng tối, bụng đầy, rối loạn tiêu hóa, đau tức vùng thượng vị, trung vị, hạ vị, sốt, người mệt mỏi, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc hơi vàng trơn, chất lưỡi nhợt. Xin giới thiệu một số bài trà thuốc giúp tăng cường chức năng gan, phòng chữa bệnh này.
Cây nhân trần
Bài 1: nhân trần 30g, đường cát trắng vừa đủ. Nhân trần nấu nước, lọc bỏ bã, pha đường, cho vào phích uống thay chè. Ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt lợi thấp thoái hoàng, trị viêm gan vàng da.
Bài 2: xa tiền tử 300g, nhân trần 150g, lá liễu tươi 500g. Cho cả 3 thứ vào nấu nước, uống thay chè. 2 ngày uống 1 thang, liên tục 15 ngày. Công dụng: thanh nhiệt hóa thấp, lợi đởm thoái hoàng. Chữa viêm gan vàng da cấp.
Bài 3: uất kim (tẩm giấm) 10g, cam thảo sao 5g, chè 2g, mật ong 25g. Cho cả 4 thứ vào nồi, đổ 1.000ml nước đun sôi 10 phút, lọc lấy nước uống. Ngày uống 1 thang. Công dụng: thư can giải uất, lợi thấp. Chữa viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ…
Bài 4: cỏ lưỡi rắn 25g (tươi càng tốt), cam thảo 10g, chè 3g. Cho cỏ lưỡi rắn và cam thảo vào nồi, đổ ngập nước đun nhỏ lửa còn lại khoảng 400ml, lọc bỏ bã, đun sôi lại rồi bỏ chè vào pha. Ngày 1 thang, uống nóng lúc nào cũng được. Công dụng: thanh nhiệt lợi thấp, tán kết giải độc. Hỗ trợ điều trị viêm gan, phục hồi chức năng gan.Lưu ý: Thời gian pha hoặc nấu chè không nên lâu quá. Khi pha phải dùng nước thật sôi, hãm 10 – 15 phút. Nên uống trà lúc đang nóng, pha xong uống ngay, không uống trà đã để qua đêm. Các dược liệu phải có chất lượng tốt, sạch sẽ, tránh mốc.
Lương y Đình Thuấn
