Cây ngũ trảo còn gọi là mẫu kinh, hoàng kinh, ngũ trảo phong, chân chim (là do hình dáng của lá, trông như 5 cái móng chim)…, Là loại cây gỗ nhỏ, cao từ 3 – 5m,cành non hình vuông có lông mịn màu xám. Lá mọc đối, 3 – 5 lá chét, hình trái xoan hoặc mũi mác, mặt trên nhẵn màu lục sẫm, mặt dưới có lông mịn màu trắng bạc, hơi khía răng ở phần đầu lá. Cụm hoa mọc ở đầu cành, có màu tím nhạt hoặc lam tía, mùa hoa tháng 11. Quả hạch hình cầu, có đài tồn tại bao bọc. Mùa ra quả từ tháng 5 đến tháng 7, cây thường mọc hoang và trồng làm hàng rào, làm cảnh vì lá đẹp, thơm, dùng làm thuốc.
Cây ngũ trảo
Theo Đông y, ngũ trảo có vị đắng the, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng thanh nhiệt, giảm sốt, làm lưu thông huyết mạch, trừ thấp, kích thích tiêu hóa.
Sau đây là một số công dụng của cây ngũ trảo:
– Trị phụ nữ đau bụng khi có kinh, hoặc kinh bế đau bụng: Lá ngũ trảo 16 – 40g rửa sạch, đổ 500ml nước sắc còn 200ml nước chia 2 lần uống trong ngày, dùng liền 10 ngày trước chu kỳ kinh.
– Trị cảm mạo, sốt, nhức đầu, sổ mũi: Lá ngũ trảo 100g, lá bưởi, lá cam 40g, lá chanh, lá sả, ngải cứu mỗi thứ 20g. Tất cả rửa sạch, cho vào nồi nấu trong 5 lít nước để xông.
– Kích thích tiêu hóa, làm ăn ngon, dễ tiêu: Vỏ cây ngũ trảo 12g rửa sạch cắt khúc, cho vào ấm sắc uống lúc còn nóng, dùng trước bữa ăn 30 phút.
– Hỗ trợ chữa đau lưng do gai cột sống: Lá cây đại tướng quân, lá ngũ trảo, bồ công anh. Cả 3 loại đem giã thật nhỏ với ít muối, sau đó trộn với ít rượu trắng (khoảng 40 độ) và xào nóng lên rồi đắp vào vùng cột sống bị đau.
– Trị đau nhức khớp xương, bầm tím do va đập: Lá ngũ trảo tươi, sao nóng, để vừa ấm 37 độ C bó chỗ sưng đau. 20 phút sau thuốc nguội sao lại và bó tiếp ngày 3 lần. Dùng liền 5 ngày.
– Hỗ trợ điều trị ho do viêm phế quản, suyễn: Lá ngũ trảo 2g sắc uống lúc còn nóng, có thể thêm 6g cam thảo sắc cùng. Một liệu trình 10 ngày.
Lưu ý: Những người suy nhược, gầy yếu, táo bón không được sử dụng hoặc khi sử dụng phải có sự chỉ định của thầy thuốc.
Bác sĩ Nguyễn Thu Hương
