An cung ngưu hoàng hoàn là gì ?
Là phương thuốc do danh y Ngô Đường, tự Cúc Thông, người đời Thanh (Trung Quốc), đại biểu trọng yếu của học phái ôn bệnh, sáng chế, được ghi trong sách “Ôn bệnh điều biện” nổi tiếng của ông với thành phần gồm: ngưu hoàng 1 lạng, uất kim 1 lạng, tê giác 1 lạng, hoàng cầm 1 lạng, hoàng liên 1 lạng, hùng hoàng 1 lạng, sơn chi 1 lạng, chu sa 1 lạng, mai phiến 2 tiền 5 phân, xạ hương 2 tiền 5 phân, trân châu 5 tiền. Tất cả tán bột thật mịn, dùng mật làm hoàn, mỗi hoàn 1 tiền, lấy vàng lá làm áo, bao sáp.
Công dụng của an cung ngưu hoàng hoàn ra sao?
Theo dược học cổ truyền, an cung hoàng hoàn có công dụng thanh nhiệt giải độc, trấn kinh khai khiếu, dục đàm. Chuyên trị ôn nhiệt bệnh, nhiệt tà nội hãm tâm bào, đàm nhiệt ủng bế tâm khiếu dẫn đến sốt cao phiền táo, thần hôn thiềm ngữ (hôn mê, rối loạn ngôn ngữ) hoặc thiệt kiển chi quyết (lưỡi rụt, tay chân giá lạnh), trúng phong khiếu bế, tiểu nhi kinh quyết thuộc đàm nhiệt nội bế.
Đây là một trong ba phương thuốc lương khai trọng yếu (lương khai tam bảo hay ôn bệnh tam bảo) cùng với chí bảo đan và tử tuyết đan, là một trong những dược vật cấp cứu hữu hiệu của Y học cổ truyền. “Cung” là chỉ tâm bào, tâm bào là cái màng ở ngoài bọc lấy tim; ôn nhiệt độc tà nội hãm, khi xâm phạm vào tâm, trước hết là tác động đến tâm bào. Nếu nhiệt tà quá thịnh sẽ làm nhiễu loạn thần minh mà dẫn đến tình trạng thần hôn thiềm ngữ. ACNHH có đủ khả năng thanh hóa đàm nhiệt nội hãm tâm bào, nhiệt thanh đàm hóa thì tâm thần tất an, vì thế mà gọi là “an cung”.
Trong phương, ngưu hoàng, tê giác và xạ hương có công dụng thanh tâm tả hỏa giải độc, dục đàm khai khiếu, tức phong định kính, là quân dược; hoàng cầm, hoàng liên, sơn chi thanh nhiệt tả hỏa giải độc; uất kim tán tà hỏa; mai phiến phương hương khứ uế, thông khai bế; chu sa, trân châu và vàng lá trấn tâm an thần; mật ong hòa vị điều trung.
Thực hư tác dụng của An cung ngưu hoàng hoàn
Trao đổi với PV về An cung ngưu hoàng hoàn, Ths-BS Hoàng Khánh Toàn, Chủ nhiệm khoa Y học dân tộc, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết:
An cung ngưu hoàng hoàn là một chế phẩm rất độc đáo và nổi tiếng của y học cổ truyền. Tác giả của nó là danh y Ngô Quốc Thông, đời Thanh của Trung Quốc. Và “là một loại thuốc, chứ không phải thuốc bổ như nhiều người vẫn lầm tưởng” – Ths Toàn nhấn mạnh.
Theo Ths Toàn, loại thuốc này được dùng cho những trường hợp trị bệnh đàm nhiệt, đàm mê tâm khiếu, hôn mê, thần trí hỗn loạn, bán thân bất toại… Do đó, khi sử dụng phải có sự chỉ định, và giám sát chặt chẽ của các bác sĩ đông y.
Trường hợp bệnh nhân, hoặc người nhà bệnh nhân tự ý mua và sử dụng loại thuốc này là rất nguy hiểm. Bởi loại thuốc này không phải bệnh nhân nào cũng sử dụng được.
Trong thành phần của An cung ngưu hoàng hoàn có những thành phần như xạ hương, ngưu hoàng, sừng trâu… là những thứ cực lạnh, cho nên những người bị bệnh ở thể hư hàn thì tuyệt đối không sử dụng, nếu sử dụng sẽ khiến cho bệnh nặng lên. Còn, những trường hợp ở thể nhiệt thì sử dụng loại thuốc này lại rất tốt.
“Điều này đã được thực tế lâm sàng kiểm nghiệm rồi, và cũng qua hàng trăm năm sử dụng rồi. Do vậy, nếu dùng đúng trường hợp thì sẽ rất tốt, không có độc hại gì cả. Nó chỉ độc hại nếu như nó là hàng rởm, không bào chế đúng quy cách nên hàm lượng các chất độc tố tăng lên. Hoặc người dân tự ý sử dụng với liều lượng quá mức, không đúng chỉ định thì lập tức thuốc sẽ gây ra những phản ứng phụ” – Ths Toàn nói.
Do đó, theo Ths Toàn, khi dùng An cung ngưu hoàng hoàn, nhất định phải có sự tư vấn, chỉ định của thầy thuốc chuyên khoa. Ngay cả trong trường hợp cấp cứu tai biến mạch máu não, rõ ràng, An cung ngưu hoàng hoàn được dùng càng sớm sẽ càng tốt, tuy nhiên, vì không phải trường hợp nào cũng dùng được, nên quan niệm cứ tai biến là cho bệnh nhân uống sẽ có hiệu quả là quan niệm sai lầm.
Việc dùng sai sẽ dẫn đến những phản ứng khiến tình trạng bệnh nặng hơn. Đấy là chưa kể đến chuyện người dân mua phải hàng không chính hãng, hàng nhập khẩu theo con đường tiểu ngạch, hàng xách tay chưa được kiểm định thì hậu quả cũng rất khó lường.
“Theo tôi được biết, hiện nay chỉ có 2 công ty được cấp phép của Bộ Y tế, cho nhập khẩu và phân phối, nhưng nó được nhập khẩu dưới dạngthuốc chứ không phải thực phẩm chức năng. Và An cung ngưu hoàng hoàn hoàn toàn là thuốc bệnh chứ không thể là thực phẩm chức năng do tính công của nó rất mạnh.
Việc cho phép nhập khẩu vào dưới dạng thực phẩm chức năng là lỗi của cơ quan quản lý. Bởi vì, không bao giờ có khái niệm An cung ngưu hoàng hoàn là thực phẩm chức năng vì trong thành phần của nó có độc dược. Và độc dược đó thì không thể coi nó là thực phẩm để người ta có thể mua, dùng mà không cần có chỉ định của thầy thuốc” – Ths Toàn nói.
