Hoa cúc được trồng phổ biến ở Việt Nam từ rất lâu. Ngoài việc làm cảnh, dùng làm trà uống, hoa cúc còn có tác dụng làm thuốc chữa bệnh. Cúc hoa trắng chỉ to bằng cái khuy áo, còn tên gọi là bạch cúc. Là loại cây nhỏ, cao khoảng 0,5 – 1m, toàn thân có lông trắng, mềm. Lá mọc so le, có lông trắng, chia thành 3 – 5 thuỳ, mép lá có răng cưa và lượn sóng, mặt dưới có nhiều lông màu trắng mốc. Hoa cúc mọc ở đầu cành hay kẽ lá, đường kính 2,5 – 5cm, màu trắng đẹp.
Thông thường, thu hoạch vào lúc hoa còn chưa nở và phơi khô trong bóng râm hay sấy khô từ từ ở nhiệt độ thấp, cất bảo quản sử dụng dần. Thường 5 – 6kg hoa tươi cho 1kg cúc hoa khô. Tốt nhất mỗi khi sử dụng làm thuốc thì nên dùng cúc hoa trắng đang còn tươi sẽ có hiệu quả hơn cúc hoa trắng khô.
Theo y học cổ truyền, hoa cúc trắng tính mát, vị khổ tân vào hai kinh: tâm, phế; có tác dụng sơ phong thanh nhiệt, giải độc, trừ đờm, trấn ho; mát gan, sáng mắt, chữa trị phong nhiệt cảm mạo, đau đầu, tăng huyết áp, chóng mặt nhức đầu, mắt đỏ sưng đau, chảy nước mắt…
Trà hoa cúc trắng
Bài thuốc áp dụng:
Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp: Cúc trắng 10g, hoa hòe 8g, lạc nhân 3g. Tất cả rửa sạch, đổ 550ml nước, sắc còn 250ml nước chia 3 lần. Cần uống 10 thang liền.
Chữa đau đầu do thay đổi thời tiết: Cúc trắng 9g, hoa nhài 3g, rau má 10g, cúc bách nhật 5g. Tất cả rửa sạch đổ 700ml nước đun còn 300ml nước, chia 3 lần trong ngày. Cần uống 3 – 5 ngày liền.
Chữa hoa mắt, chóng mặt, người mệt mỏi, mất ngủ, suy nhược cơ thể: Cúc trắng 10g, ngải cứu 12g, rau má 8g, hoa thiên lý 10g, lá đinh lăng (lá bánh tẻ) 8g. Tất cả rửa sạch cho 700ml nước sắc còn 250ml nước chia 3 lần uống trong ngày. Cần uống 5 ngày liền.
Hỗ trợ điều trị viêm amidan mạn tính: Cúc trắng 40g, tía tô 30g sắc uống thay trà hằng ngày.
Giúp sáng mắt: Hằng ngày sử dụng cúc trắng pha trà uống lâu dài sẽ làm mắt sáng ra và trẻ lâu.
Những bài thuốc này chỉ dùng cho người bị bệnh nhẹ hoặc dùng kết hợp với thuốc điều trị. Người bệnh nặng cần đến bác sĩ khám và cho đơn thuốc thích hợp.
Bác sĩ Hữu Nam
