Kinh nghiệm nhìn người

Dưới đây là những ghi chép về kinh nghiệm nhìn người mà tôi đã trải nghiệm trên thực tế. Tôi sẽ bổ sung vào phía dưới cùng của bài viết này mỗi khi đúc rút thêm được kinh nghiệm nào từ thực tế.

Lưu ý: Nhìn người rất khó. Giống như mọi thứ trong cuộc đời, không ai có thể khảng đinh được một thứ luôn đúng 100%. Những kinh nghiệm nhìn người dưới đây mà tôi thu thập được có thể đúng với nhiều người, nhưng có thể đối với một số trường hợp đặc biệt nó không còn đúng nữa. Do vậy để nhìn người ta phải tổng hợp tất cả các góc độ quan sát. Và việc nhìn người luôn đòi hỏi thời gian để đánh giá, cân nhắc.

Kinh nghiệm 1: Nhìn tai để biết một người có hạnh phúc trong lòng hay không

Trong số những vị khách đi dự đám cưới em họ tôi có vị khách trạc tuổi 50-60. Vị khách đó nói là biết cậu tôi, 2 người sinh cùng năm (năm 1957 tuổi Gà). Tôi nói với chú đó: “Cậu cháu đôi khi nói với mẹ cháu là số em vất vả nhất nhà, chú thấy tuổi Gà thế nào?” Chú đó nói: Chú cũng vất vả chẳng kém gì cậu cháu, thậm chí còn vất vả hơn. Sau khi lấy vợ, trong nhiều năm 2 vợ chồng chỉ ăn cơm với rau, gần như không bao giờ có thịt, cá…

Tôi ngạc nhiên vì nhìn bề ngoài trông người đó khá phúc hậu và vui vẻ, trên khuôn mặt không có gì là khắc khổ cả. Nhưng nhìn kỹ hơn thì tóc của chú đó hơi quăn một chút (tuy không quăn bằng tóc cậu tôi). Và mọi người cùng nhận xét là người tóc quăn cuộc đời có phần vất vả hơn cuộc đời người khác.

Và trán của chú đó cũng hơi thấp hãm một chút, có thể tiền vận khá vất vả. Khi nhìn đôi tai của chú tôi thấy đó là đôi tai rất đẹp. Đôi tai dầy dặn và đặc biệt là thuỳ tai rộng và dày. Tôi nói với chú đó:

“Cháu không biết chú đã khổ thế nào, nhưng có một điều chắc chắn là với đôi tai đầy đặn và phúc hậu thế này, chú sẽ không bao giờ cảm thấy khổ trong lòng.”

Kết luận của câu truyện 1: Muốn biết một người có hạnh phúc trong lòng hay không, phải nhìn vào đôi tai (đặc biệt là phần thuỳ tai). Một người có thuỳ tai dầy dặn thì cho dù khuôn mặt có bầm dập bao nhiêu, cuộc đời có lên thác xuống ghềnh bao nhiêu, người đó vẫn luôn cảm thấy hạnh phúc ở trong lòng.

Như vậy đôi tai chính là thể hiện cung Phúc của mỗi người. Luôn cảm thấy hạnh phúc ở trong lòng chính là cái phúc lớn nhất rồi còn gì? Liệu có cái phúc nào lớn hơn nó?

Kinh nghiệm 2: Khi nào cái tâm của mình trong sáng, khuôn mặt mình sẽ toát ra vẻ hiền từ, thánh thiện

Đã 10 năm tôi mới có dịp gặp lại một người bạn thân của mẹ tôi. Những lần gặp trước tôi chỉ nhớ mang mang khuôn mặt của người đó hơn sạm đen. Trong lần gặp vừa rồi tôi để ý thấy khuôn mặt đó sáng hơn và toát ra vẻ hiền từ hơn. Dì đó nói với tôi (ở quê mẹ tôi, bạn thân của mẹ có thể được gọi thân thiết bằng “Dì”):

“Dì bây giờ tu tại gia rồi, đã từ bỏ hết tham sân si, trước kia dì cũng tham sân si, trước kia dì cũng thỉnh thoảng khục khặc với con dâu, giờ nó thích làm gì thì làm, mình nhường nó, mình làm tròn bổn phận của mình, với con gái mình mình cũng cư xử như vậy.”

Tôi đoán chừng nét mặt của dì mới chỉ toát ra vẻ hiền từ, thánh thiện trong vài năm gần đây, tôi hỏi dì:

“Chắc là dì mới tu được vài năm trở lại đây?”

“Đúng vậy, dì mới ngộ ra vài năm gần đây, trước đây cũng vất vả, cay đắng lắm, tham sân si đủ cả, giờ dì chỉ xác định 2 từ: buông bỏ.”

Kết luận từ câu chuyện 2: Khi nào mình còn tham sân si, khuôn mặt mình cũng như người bình thường. Khi nào cái tâm của mình thánh thiện, từ bỏ dần được những ham muốn, dục vọng của con người, khuôn mặt mình sẽ sáng ra, toát ra vẻ hiền từ, thánh thiện. Khi cái tâm của mình thay đổi, nét toát ra trên khuôn mặt mình cũng thay đổi theo.

Kinh nghiệm 3: Giọng nói nói lên nhiều điều về tính nết và sức khoẻ con người

Một cái chuông được đúc bằng đồng nguyên chất phát ra âm thanh khác với một cái chuông được đúc bằng sắt, khác với chuông đúc bằng đồng pha sắt. Tương tự, khí chất của con người ra sao thì sẽ có giọng nói như vậy.

Người có giọng nói yếu, phều phào, đứt hơi thường là có vấn đề về sức khoẻ, thậm chí có vấn đề về tuổi thọ. Một người to béo vẫn có thể có giọng nói yếu ớt, một người nhỏ con vẫn có thể có giọng nói uy lực và mạnh mẽ. Giọng nói do khí chất bên trong của con người quyết định, không ăn chịu gì với vấn đề hình dáng bên ngoài của người đó.

Kinh nghiệm 4: Các sao Tử Vi trên khuôn mặt con người

Miệng của 1 người chính là hình ảnh của sao Cự Môn: miệng càng đẹp, Cự Môn càng đẹp, miếng xấu cự môn càng xấu. Miệng không chỉ là nơi ăn uống, nó còn là nơi thể hiện sự tham lam, dục vọng (đàn ông miệng rộng thì sang, đàn bà miệng rộng tan hoang cửa nhà).

Và trên hết miệng còn là cái cửa của họa phúc, họa cũng từ thị phi, vạ miệng mà ra. Khó khăn hay thuận lợi cũng là do cách ăn nói, đối đáp của mình mà ra.

Đôi mắt chính là 2 sao Thái Dương và Thái Âm. Mắt sáng chứng tỏ Thái Dương, Thái Âm sáng. Mắt tối Thái Âm, Thái Dương tối, mắt sụp Âm Dương bị Tuần, Triệt.

Kinh nghiệm 5: Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn

Tâm hồn hiền hậu hay gian ác, thẳng thắn hay gian manh đều thể hiện ở ánh nhìn của đôi mắt. Đôi mắt mà đặc biệt là ánh nhìn toát ra từ đôi mắt chính là cửa sổ trung thực nhất của tâm hồn con người.

Ta cần phải để ý cái cách mà người đó nhìn ta và nhìn người khác trong khi nói chuyện. Người hay nhìn nghiêng, nhìn xéo ít khi là người trung thực. Sự đa tình cũng thể hiện qua cách nhìn lúng liếng, lẳng lơ, đong đưa. Muốn “đưa tình”, “trao tình” trước tiên người ta phải đưa tình, trao tình bằng ánh mắt trước khi bằng hành động.

Có câu: “Tình yêu bắt đầu từ đôi mắt”, tình cảm người khác dành cho mình thể hiện trung thực nhất ở cái cách mà người đó nhìn mình. Đừng nghe những gì người đó nói, hãy nhìn ánh mắt họ dành cho mình. Một người có thể thề thốt, nói ra toàn những lời yêu thương, say đắm mình nhưng nếu ánh mắt nhìn mình một cách hờ hững, vô cảm, hay hau háu nhìn mình như muốn ăn thịt mình  thì cần phải xem xét lại tình cảm người đó dành cho mình.

Trong bài hát “Con gái” có đoạn:

Điều này cũng hoàn toàn đúng với con trai, nên ta cũng có thể hát:

Kinh nghiệm 6: Nhìn đôi bàn tay để biết một người vất vả hay nhàn hạ

“Giàu hai con mắt, khó đôi bàn tay”. Ta có thể nhìn đôi bàn tay để biết một người làm công việc lao động tay chân hay làm công việc văn phòng. Người có đôi bàn tay to, thô, ráp thường làm công việc liên quan đến lao động chân tay để mưu sinh. Người có đôi bàn tay thon, nhỏ, hoặc dài thường làm công việc liên quan đến lao động gián tiếp hay công việc văn phòng.

Giả sử có 2 người cùng xin việc vào một công ty, người có đôi bàn tay thon nhỏ sẽ không bao giờ phải làm công việc liên quan đến tay chân mà thông thường sẽ được bố trí cho công việc liên quan đến văn phòng hoặc quản lý. Ngược lại, người có đôi bàn tay to và thô thường sẽ được nhận vào để làm những công việc liên quan đến tay chân.

Khi ta vuốt lòng bàn tay, nếu thấy trơn và mát, ta có thể nói người đó tương đối thuận lợi trong công việc kiếm tiền, mưu sinh. Khi ta vuốt lòng bàn tay thấy thô ráp, ta có thể nói người đó gặp khó khăn trong công việc kiếm tiền, mưu sinh, tùy vào mức độ thô ráp của bàn tay.

Như vậy, nhìn đôi bàn tay để biết công ăn, việc làm của mỗi người. Đôi bàn tay nói lên mức độ vất vả hay nhàn hạ của mỗi người trong công cuộc mưu sinh, kiếm tiền. Như vậy đôi bàn tay gián tiếp nói lên thân phận sang hèn của mỗi người. Những người trực tiếp lao động tay chân có đôi bàn tay khác với những người ở tầng lớp “ngồi mát ăn bát vàng”.

Ta cũng có thể nhìn đôi bàn tay để biết người đó có chăm chỉ trong những công việc tay chân hay không. Người có đôi bàn tay thon và nhỏ khó lòng là người sẽ chăm chỉ trong những công việc liên quan đến tay chân. Những người có đôi bàn tay to và thô thông thường là những người chịu khó, xốc vác trong những công việc liên quan đến tay chân.

Nếu bạn có đôi bàn tay thon và nhỏ, bạn nên cố gắng tìm kiếm người bạn đời có đôi bàn tay to, khỏe để người đó có thể hỗ trợ bạn trong những công việc liên quan đến tay chân. Nếu bạn có đôi bàn tay to và thô, bạn nên lấy người có đôi bàn tay thon và nhỏ để hai vợ chồng bổ sung cho nhau.

Nếu hai vợ chồng đều có đôi bàn tay to và thô thì gia đình sẽ tương đôi vất vả trong công việc lao động, mưu sinh. Nếu hai vợ chồng đều có đôi bàn tay thon và nhỏ thì e rằng sẽ không ai chịu làm những công việc liên quan đến tay chân. Lúc đó hai người đành phải thuê một ô sin có đôi bàn tay to khỏe để trợ giúp việc nhà

Kinh nghiệm 7: Nước da nói lên thân phận con người

Không phải đúng với tất cả trường hợp nhưng thông thường những người có nước da sáng, trắng trẻo, hồng hào có cuộc sống an nhàn và đỡ vất vả hơn những người có nước da tai tái, ngăm ngăm, đen đen hoặc xỉn xỉn. Nước da cũng gián tiếp nói lên sức khoẻ của mỗi người. Thông thường người có nước da hồng hào có thể chất tốt hơn người có nước da tai tái hay xỉn xỉn.

Kinh nghiệm 8: Nhìn đàn ông phải nhìn ẩn tướng

Ai có kinh nghiệm xem tướng cũng đều thừa nhận nhìn tướng đàn ông rất khó, khó hơn nhìn tướng phụ nữ nhiều. Tướng phụ nữ dễ nhìn hơn tướng đàn ông vì thông thường tính nết và thân phận của người phụ nữ toát hết ra ở bên ngoài, trong khi tướng đàn ông có xu hướng ẩn vào trong. Cá nhân tôi đã gặp những người đàn ông mà nhìn bề ngoài bình dị và khiêm tốn nhưng hoá ra lại là những người có tài, nhiều người đàn ông trông bề ngoài rất bình thường nhưng hoá ra lại rất đào hoa.

Hình như tướng đàn ông mà đẹp về bề ngoài thì chỉ làm diễn viên điện ảnh? Rất nhiều người đàn ông mà tôi gặp ở ngoài đời có nhiều tài lẻ nhưng hình thức rất dung dị. Có lẽ nhìn tướng người mà đặc biệt là nhìn tướng đàn ông cần phải đặc biệt để ý đến ẩn tướng và để ý đến lời nói, cách nói và phong thái của người đó để nhận ra những nét nằm ở sâu bên trong tâm hồn con người.

Kinh nghiệm 9: Lời nói và việc làm là hai chuyện hoàn toàn khác nhau

Có những người nói rất giỏi nhưng làm rất tệ, lại có người làm thì rất tốt nhưng nói năng thì ấp a, ấp úng, hay nói năng nhát gừng. Vậy nên, ta thấy giữa lời nói và việc làm là 2 chuyện hoàn toàn khác nhau. Có người nói được nhưng không làm được, có người làm được nhưng không nói được, số người nói được, làm được, lời nói đi đôi với việc làm không nhiều.

Nếu bạn hỏi một cô gái mà bạn định lấy làm vợ, hay nếu bạn định lấy một chàng trai làm chồng mà bạn hỏi: Liệu sau khi lấy nhau em có cư xử tốt với bố mẹ chồng không? Thì cô ta sẽ trả lời: Tất nhiên rồi anh, sau khi lấy nhau em sẽ quý bố mẹ chồng như quý bố mẹ đẻ của em, và em sẽ yêu thương anh em họ hàng bên chồng như em yêu thương anh em họ hàng bên nhà em. Sự thực thế nào chắc mọi người cũng đoán được: Sau khi lấy nhau cô dâu đó nhiều khả năng sẽ vác dao rượt đuổi bố mẹ chồng và anh em bên nhà chồng .

Vậy nên nếu bạn đang tìm hiểu một cô gái để lấy làm vợ (hay đang tìm hiểu một chàng trai để lấy làm chồng) thì hai người nên bớt đi các buổi ngồi nói chuyện, tâm tình mà nên sắp xếp các cơ hội để 2 người có điều kiện hiểu thêm về nhau thông qua việc làm, hành động.

Nhiều người nói năng toàn những điều tốt đẹp nhưng khi hành động thì lại toàn làm những điều chỉ mang lại lợi ích cho bản thân. Có người thì nói năng không giỏi nhưng khi hành động thì lại rất biết nghĩ đến người khác.

Vậy nên có câu: Đừng nghe những gì tôi nói, hãy nhìn những gì tôi làm.

Người nói năng khách sáo, hay người nói năng khéo léo, ngọt ngào ít khi là người trung thực. Người trung thực, biết giữ chữ tín thường là những người nói năng chất phác, có thể hơi thô, hơi thẳng, nhưng đó là những người ta có thể tin tưởng được.

Kinh nghiệm 10: Tướng phụ nữ khéo léo

Người phụ nữ khéo léo trong việc bếp núc, trong việc nhà, trong việc chăm chồng con và nếu có thể trong cả kỹ năng chăn gối có lẽ làm niềm mơ ước của bất kỳ người đàn ông nào trên thế gian này. Khéo léo ở đây là khéo léo trong những công việc thuộc về thiên chức của người phụ nữ chứ không phải là khéo ăn nói. Những cô khéo ăn nói thậm chí lại là những cô đáng ngại, ai chơi với họ một thời gian cũng chỉ dừng lại ở mức xã giao bề ngoài. Thẳng và thật, đó là mẫu người mà ta có thể tin tưởng được.

Vậy làm thế nào để biết một người phụ nữ khéo léo? Theo tôi điểm mấu chốt để biết một người phụ nữ có khéo léo hay không là phải nhìn vào sự mềm mại hay thô cứng của vóc dáng, làn da và đôi bàn tay của người phụ nữ.

“Thô” thông thường đi kèm với “vụng”. Cô các vụng về thường là những người có vóc dáng (thường là vai) thô, hoặc làn da thô ráp, hoặc đôi bàn tay thô ráp.

Thông thường, những người phụ nữ khéo léo là những người có làn da mềm mại, mịn và mát. Lưu ý là sự mềm mại của làn da quan trọng hơn màu sắc của nước da. Một cô gái có nước da ngăm ngăm nhưng làn da mềm mại thông thường sẽ khéo léo hơn một cô gái có nước da trắng nhưng thô ráp. Và nhìn chung, những người phụ nữ có ngón tay thon dài hay da tay mềm, mịn thường là những người phụ nữ khéo léo trong công việc nội trợ.

Về vóc dáng của người phụ nữ thì quan trọng nhất là sự cân đối, mềm mại và có đường cong ở những nơi “cần phải có” và tối kỵ nhất là dáng người thô và cứng như vai u, lưng gù, chân “voi” hoặc mông “nặng” quá. Sự thô cứng hay mềm mại còn thể hiện cả ở cách đi, dáng đứng và ngồi của người phụ nữ.

Tất nhiên, ít người phụ nữ vừa được cả vóc dáng, làn da, và đôi bàn tay mềm mại. Tuy nhiên, càng có ít nét thô cứng và càng có nhiều nét mềm mại thì xác suất người phụ nữ đó càng khéo léo trong công việc gia đình là càng cao.

Muốn biết suy nghĩ và tình cảm của một người ta phải nhìn vào đôi mắt. Một đôi mắt không lờ đờ (vô hồn), u ám, u buồn hay gian ác (không cứ phải là đẹp) chứng tỏ một suy nghĩ, một cuộc sống nội tâm không phải là tệ. Còn muốn biết sự khéo léo của một người phụ nữ ta phải nhìn vào 3 yếu tố đề cập ở trên, đó là vóc dáng, làn da và đôi bàn tay.

Kinh nghiệm 11: Kinh nghiệm nhìn tướng phụ nữ

Khi nhìn tướng phụ nữ, ta phải để ý trên khuôn mặt của người phụ nữ có mắc phải 3 điều là Sát, Buồn và Hắc Ám hay không. Dưới đây tôi sẽ phần tích 3 điều này:

1. Sát: Thể hiện ở cái nhìn sắc lạnh hơn bình thường, gò má nhọn cô độc (hoặc mũi cô độc, nói chung bất kỳ phần gì trên khuôn mặt mà cô độc đều không tốt), giọng nói có cái gì đó hơi cứng, lạnh và làm cho người nghe hơi “gờn gợn”, hoặc nhìn tổng thể cả khuôn mặt toát ra một cái gì đó hơn lạnh.

Người phụ nữ có tướng sát thì nhẹ là đổ vỡ trong hôn nhân, nặng thì là chồng chết, con chết.

2. Buồn: Với tướng buồn, người phụ nữ thường có đôi bắt buồn (nhìn xuống, hoặc nhìn ra xa xăm…), giọng nói không được vui tươi, khi nói chuyện có thể thỉnh thoảng thở dài, khi cười nhiều khi chỉ là cười gượng…

Tướng buồn nhẹ hơn tướng sát. Với tướng buồn thì cho dù người phụ nữ đó có sống trong sung sướng, người đó luôn cảm thấy khổ tâm (khổ vì chồng, vì con) và nước mắt chảy trong lòng.

3. Hắc – Ám: Đây là tướng cũng dễ nhận ra. Trên toàn bộ khuôn mặt, hoặc trên từng bộ phận của khuồn mặt (đôi mắt hay một phần nào đó của khuôn mặt) có một cái gì đó màu đen che phủ. Đây là tướng của hắc ám, đố kỵ, thị phi, vạ miệng, gian manh và âm mưu ngầm. Hắc và ám cũng đi kèm với dâm (dâm ngầm).

Nói chung màu đen trên khuôn mặt (sự hắc ám) đi kèm với khó khăn, trở ngại, âm mưu, đố kỵ và cả dâm nữa (dâm ngầm, thường cái dâm này cũng đi kèm với sự toan tính, sắp đặt ám muội, đổi chác hoặc là nạn nhân của một sự toan tính, âm mưu).

Người phụ nữ có thể mắc 1, 2 thậm chí cả 3 trong 3 tướng kể trên tức là vừa sát, vừa buồn, vừa hắc ám. Trong trường hợp này ta có thể nói đó là người phụ nữ nặng nghiệp và việc cần làm là phải tu tâm tích đức để làm nhẹ gánh bớt đi được phần nào.

Ngoài ra tôi còn bổ sung thêm 2 khía cạnh sau đây về tướng, 2 khía cạnh này tôi chưa rành, tôi tạm ghi ở đây những suy nghĩ sơ khởi của mình

4. Tướng ghê gớm (danh từ “ghê gớm” là do tôi đặt ra, trong sách vở về tướng pháp không có từ này):

Tướng ghê gớm không nhất thiết phải là tướng sát, tướng buồn hay tướng hắc ám như đã đề cập ở trên.

Đơn giản là sống với một người phụ nữ ghê gớm, người đàn ông sẽ phải “vật vã” hơn bình thường. Thường thì sự ghê gớm của một người phụ nữ thể hiện ở cái cách mà cô ta nói chuyện, lý luận và tranh luận. Có thể nói tướng ghê gớm nhẹ hơn tướng sát, tức là không dẫn đến sự đổ vỡ mà chỉ dẫn đến khó khăn, vật vã mà thôi. Một người phụ nữ ghê gớm nếu lấy một người chồng biết nhường nhịn thì gia đình vẫn có thể hạnh phúc như thường.

5. Tướng tình dục mạnh:

Điều này cũng khá nhạy cảm, khó đoán định và nhiều khi phải “lâm trận” mới thực sự biết được. Có lẽ những chàng “Sở Khanh” là những người rành nhất trong chuyện nhìn tướng này. Tuy nhiên có một số biểu hiện bề ngoài sau đây ta có thể tạm dùng làm cơ sở để suy đoán:

Lưu ý: Tình dục mạnh không hẳn là xấu. Tình dục mạnh chỉ đối với người chồng, người vợ của mình cũng có thể là tốt chứ sao. Tương tự, tình dục yếu không hẳn là tốt. Tốt xấu tuỳ thuộc vào từng góc nhìn và tuỳ thuộc vào từng hoàn cảnh cụ thể để xem xét.

a. Những người thắt đáy lưng ong

Vừa khéo chiều chồng lại khéo nuôi con

Không phải đúng với tất cả trường hợp, nhưng thông thường những người phụ nữ có lưng ong (có eo) và phần mông (phần xương hông) nở là những người phụ nữ có khả năng tình dục tương đối khá. Họ cũng biết cách chiều chồng, có kỹ năng trong chuyện chăn gối. Người phụ nữ có lưng ong thông thường cũng là những người biết cách chăm con.

Dường như với những phụ nữ có đường eo và mông nở tự bản năng đã dạy họ những kỹ năng về chuyện chăn gối và chuyện chăm con?

Tất nhiên, giữa chuyện biết chiều chồng, biết chăm con với chuyện người phụ nữ đó có tính nết tốt (thuỷ chung, chăm chỉ, chịu khó, cư xử tốt với mọi người…) là 2 chuyện hoàn toàn khác nhau. Một cô gái có “lưng ong” chưa chắc là người có tính nết tốt, và một người phụ nữ có tính nết tốt không hẳn phải là người có “lưng ong”.

Còn với những người phụ nữ không có lưng ong, tức là phần lưng và phần mông thẳng không tạo thành đường cong, thông thường sẽ hơi vụng trong chuyện chăn gối và chuyện chăm con.

b. Bạo miệng, khẩu dâm (dâm mồm): Thường thì người ta thích nói ra những gì mình đang ham muốn ở trong lòng. Nên nghe câu nói có thể gián tiếp đoán ra người đó đang ham muốn gì bên trong. Người phụ nữ bạo mồm tuy ít nhưng không phải là không có. Tất nhiên nói năng đoan chính tuyệt nhiên không phải là biểu hiện của sự đoan chính ở bên trong, có thể người đó chỉ đang khéo (hoặc đang cần) che đậy mà thôi.

c. Ánh mắt, điệu bộ, cử chỉ nhanh nhẹn, hoạt bát: Thường thì những người có ánh mắt, điệu bộ, cử chỉ nhanh nhẹn, sắc sảo, hoạt bát, hoặc đôi mắt long lanh, toát ra sự ướt át, toàn bộ dáng đi toát ra sức sống, sự “mơn mởn” là những người có mức độ hoạt động tình dục trên trung bình, chắc chắn không phải là yếu, còn có thực sự rất mạnh hay không thì rất khó đoán định, phải căn cứ vào nhiều yếu tố khác.