Viêm kết mạc mùa xuân YHCT gọi là bạo phong khách, thiên hành xích nhãn…
Trên lâm sàng thường gặp ba loại sau: thể phong nhiệt, thể phong thấp và thể âm hư. Tùy thể mà dùng bài thuốc.
Cúc Hoa
Thể phong nhiệt (tương đương với thể cấp tính của YHHĐ): Bệnh phát nhanh, tròng trắng đỏ, sưng, nóng, mắt cảm thấy có dị vật, nhiều dử (ghèn), sợ sáng, nhìn không rõ, mi mắt hơi sưng, mũi nghẹt, mũi chảy nước, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc vàng mỏng, mạch phù sác.
Phương pháp điều trị: khu phong, thanh nhiệt ở kinh phế, vị, can.
Bài thuốc: ngân hoa 16g, hoàng đằng 8g, chi tử 12g, cát cánh 6g, cúc hoa 12g, kỷ tử 8g hoàng cầm 12g, kinh giới 12g, bạc hà 6g, ngưu bang 12g, tang diệp 16g, liên kiều 12g. Sắc uống.
Thể thấp nhiệt (tương đương với mạn tính của YHHĐ): Do thấp nhiệt ở kinh phế, tỳ, can, kết hợp với phong mà gây ra bệnh. Tròng trắng mắt dầy lên, nhiều tia máu, ngứa, nhặm, nóng, khô, sợ ánh sáng, nhìn lâu mỏi mắt. Bệnh thường kèm toàn thân mệt mỏi, có sốt, nhức đầu, táo bón, tiểu ít, rêu lưỡi vàng, mạch trầm sác.
Phương pháp điều trị: khu phong thanh nhiệt, lợi thấp.
Bài thuốc: hoàng cầm 8g, mạn kinh tử 12g, tang diệp 16g, phòng phong 12g, bạc hà 8g, kinh giới 12g, nhân trần 16g, sa tiền 12g, hoàng đằng 12g. Sắc uống.
Thể âm hư: Do viêm cấp chữa không triệt để làm ảnh hưởng đến phần âm. Với biểu hiện mắt ngứa, nhặm, nóng, khô, sợ ánh sáng, nhìn lâu mỏi mắt, nhìn mờ, tinh thần mệt mỏi, người có cảm giác hâm hấp, nhức đầu, táo bón, tiểu ít, rêu lưỡi vàng, mạch hư nhược.
Phương pháp điều trị: khu phong thanh nhiệt, dưỡng âm.
Bài thuốc: hạ khô thảo 8g, tang bì 12g, ngân hoa 20g, ngưu bang 8g, cúc hoa 8g, sinh địa 12g, mạch môn 12g. Sắc uống.
Cách dùng thuốc chung cho cả ba thể:
2 ngày uống 1 thang.
Cho thang thuốc vào ấm nước đầu cho 800ml nước, nước sau cho 1.500ml nước đều sắc còn 300ml, chia uống hai lần trong ngày sau ăn cơm 30 phút đến 1 tiếng. Uống khi thuốc đã nguội, kiêng các đồ ăn thức uống có tính chất cay nóng như: thịt chó, gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu…
Chú ý: Bệnh viêm kết mạc mùa xuân hay gặp ở người có cơ địa dị ứng, điều trị không quá phức tạp nhưng phải trị kịp thời và theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu không dễ gây biến chứng như viêm giác mạc, suy giảm thị lực, glaucoma…
Lương y Chu Văn Tiến
